وزارت آموزش و پرورش مرداد ماه امسال در بیانیه‌ای اعلام کرد تحصیل دانش‌آموزان اتباع خارجی رایگان است و برای سال تحصیلی آینده نباید هیچ شهریه‌ای بابت ثبت‌نام از این دانش‌آموزان در مدارس دریافت شود. بخشنامه‌ای که براساس آن بیش از 30 هزار دانش‌آموز اتباع خارجی ـ جمعیتی که بیش از 80 درصد آن‌ها مهاجران افغانستانی هستند ـ از امکان تحصیل رایگان برخوردار می‌شوند. این در حالی است که پس از گذشت یک ماه از بخشنامه، گزارش‌ها حاکی از آن است که در برخی مدارس این بخشنامه اجرا نمی‌شود و مدیران این مدارس مانند سال‌های گذشته بابت ثبت‌نام کودکان اتباع خارجی در مدارس دولتی تقاضای وجه می‌کنند یا اساساً برای ثبت نام تمایلی نشان نمی‌دهند. براساس برآوردهای اداره کل اتباع خارجی وزارت کشور به دلیل اینکه در سال‌های گذشته برای ثبت نام این دانش‌آموزان در مدارس وجهی معادل 200 تا 300 هزار تومان به عنوان شهریه دریافت می‌شد، بیش از نیمی از آن‌ها از رفتن به مدرسه و ادامه تحصیل باز می‌ماندند.
رئیس مرکز امور بین‌الملل در واکنش به گزارش‌هایی مبنی بر تخلف برخی مدارس در دریافت وجه از دانش‌آموزان اتباع غیرایرانی برای ثبت‌نام می‌گوید: قرار بر نگرفتن شهریه نبوده و موضوع خوب منعکس نشده است. خلیل‌الله بابالو می‌افزاید: قرار بود درباره میزان شهریه یک کمیته در وزارت کشور که سازمان‌های مختلفی در آن حضور دارند، تصمیم‌گیری کنند اما چون کمیته تشکیل نشده بود، برای آنکه زمان ثبت نام نگذرد و عدهای از تحصیل باز نمانند مقرر کردیم این دانش آموزان هم در مدارس ثبت نام شوند و از آن‌ها تعهد گرفته شود بعد از هر تصمیمی که کمیته گرفت طبق آن عمل کنند، بنابراین موضوع دریافت نکردن شهریه در میان نبوده است. وی با بیان اینکه اکنون بیش از 76 هزار مدرسه درگیر آموزش اتباع غیرایرانی هستند می گوید: هیچ مدرسه‌ای به طور جداگانه و مختص اتباع نداریم، غیر از چند مدرسه غیرانتفاعی. مابقی مانند فرزندان خودمان در مدارس عادی تحصیل می‌کنند.
بابالو درباره ضوابط ثبت نام دانش‌آموزان اتباع غیرایرانی تصریح می‌کند: براساس ضوابط شهریه مدرسه برای 12 گروه معین شده است. علت آن است که شرایط اتباع با یکدیگر متفاوت است، به عنوان نمونه گروهی خانواده‌های ضعیف دارند، پرجمعیت‌اند، بیماری خاص دارند و... از سوی دیگر بخشی گذرنامه دارند، عدهای کارت اقامت دارند و مسائلی از این دست که وزارت کشور هم برای آن‌ها ضوابطی دارد.
این در حالی است که طبق قانون ، آموزش و پرورش برای کودکان ایرانی رایگان است ولی درباره حق و چگونگی تحصیل دانش‌آموزان خارجی تاکنون سکوت شده است ولی براساس ماده 28 پیمان نامه حقوق کودک که ایران نیز آن را امضا کرده و به آن ملحق شده است کشورهای عضو باید حق کودک را برای برخورداری از آموزش به رسمیت شناخته و آموزش ابتدایی رایگان و اجباری را در دسترس همه کودکان قرار دهند تا هیچ کودکی از تحصیل محروم نشود و با تشویق و اقدامات مختلف و حتی کمک مالی آموزش را در دسترس همه کودکان قرار دهند.
پس از صدور بخشنامه آموزش و پرورش مبنی بر رایگان بودن تحصیل برای فرزندان اتباع خارجی هنوز بحث‌های ضد و نقیض در جریان است. اکبر یزدی مدیرعامل جمعیت دفاع از کودکان مهاجر با انتقاد از مدارسی که از ثبت‌نام اتباع غیرایرانی خودداری می‌کنند می‌گوید: براساس بخشنامه وزارت آموزش و پرورش قرار شد ثبت‌نام رایگان کودکان مهاجر در 5 منطقه از تهران به صورت پایلوت صورت بگیرد. منطقه 17 ابتدا جزو این طرح نبود که بعد از آن اضافه شد اما مشاهدات عینی و گزارش‌های ما حاکی از آن است که مدارس این مناطق همکاری‌های لازم را ندارند و به بخشنامه وزارتخانه وقعی نمی‌گذارند.
