در وزارت آموزشوپرورش چه می‌گذرد؟ پاسخ به این سوال چندماهی است که ذهن اصحاب رسانه، فرهنگیان و نمایندگان مجلس را به خود مشغول کرده است. در تازه‌ترین ابهامات از اقدامات این وزارتخانه، علی‌اصغر فانی، وزیر آموزشوپرورش در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد: «اعتبار کافی برای حذف تمام بخاری‌های نفتی از مدارس را نداریم، بنابراین دانش‌آموزان را در برابر حوادث بیمه کردیم.» او همچنین گفت: «امسال طبق قرارداد با شرکت بیمه بحث آتش‌سوزی و حوادث ناگوار دانش‌آموزی را پیش‌بینی کردیم تا در صورت بروز حادثه شرکت‌های بیمه بخشی از خسارت را جبران کنند.»
اظهارات وزیر آموزشوپرورش در شرایطی است که در حال‌حاضر بیش از 150هزارکلاس درس در کشور وجود دارد که دارای بخاری‌های غیراستاندارد و نفتی است؛ 150هزارکلاس درسی که آبستن وقوع اتفاقات دلخراشی مانند حادثه «شین‌آباد»، «درودزن» فارس، خوابگاه دانش‌آموزان چابهاری و... است. اما واکنش وزیر آموزشوپرورش در این‌باره قابل تامل است. او درحالی معتقد است این وزارتخانه «اعتبار کافی برای حذف تمام بخاری‌های نفتی از مدارس را ندارد» که بررسی بودجه عمرانی وزارت آموزشوپرورش نشان می‌دهد دولت و مجلس در سال1393، یک‌هزار‌و700میلیاردتومان بودجه عمرانی برای آموزشوپرورش درنظر گرفته که از این‌میان بیش از 300میلیاردتومان مختص به اعتبارات برای تجهیز سیستم‌های گرمایشی مدارس است. همچنین دولت و مجلس در سال1392 نیز 200میلیاردتومان برای تجهیز سیستم‌های گرمایشی مدارس به این وزارتخانه اختصاص داده‌اند که در مجموع می‌توان گفت این وزارتخانه در سال‌های1392و1393 بیش از 500میلیاردتومان بودجه خاص برای تجهیز سیستم‌های گرمایشی مدارس در اختیار داشته و دارد. اما هنوز آمار مدارسی که دارای سیستم گرمایشی نامناسب هستند، به‌قوت خود باقیمانده است. اما ماجرای ناامنی دانش‌آموزان در مدارس کشور تنها به اینجا ختم نمی‌شود، بلکه در حال‌حاضر به‌گفته معاون عمرانی وزیر آموزشوپرورش بیش از یک‌سوم دانش‌آموزان زیر سقف مدارسی تحصیل می‌کنند که نیاز به تخریب و نوسازی دارند و استاندارد نیستند.
سهم بالای خیرین مدرسه‌ساز و حجم بالای مشکلات
وجود 150هزارکلاس درس در کشور که از سیستم گرمایشی استاندارد محروم هستند و تحصیل بیش از یک‌سوم دانش‌آموزان کشور در کلاس‌های درس ناایمن در‌شرایطی است که درحال‌حاضر براساس آمار‌های رسمی و اعلام شده از سوی وزارت آموزشوپرورش، بیش از دومیلیون‌نفر از دانش‌آموزان، معادل 20درصد کل دانش‌آموزان کشور در مدارسی تحصیل می‌کنند که خیرین مدرسه‌ساز آن مدارس را ساخته‌اند. در همین رابطه معاون عمرانی وزیر آموزشوپرورش عنوان کرده بود: حدود 20درصد دانش‌آموزان کشور معادل دو‌ونیم میلیون‌نفر در مدارس احداثی توسط، خیرین مشغول تحصیل هستند؛ مساله‌ای که نشان از سهم بالای خیرین در مدرسه‌سازی دارد و این واقعیت را نشان می‌دهد که حجم بالای مشکلات کنونی در بخش عمرانی وزارت آموزشوپرورش باوجود حضور بالای خیرین مدرسه‌ساز است و این سوال مطرح می‌شود که اگر خیرین مدرسه‌ساز نبودند، وضعیت ایمنی مدارس چگونه بود؟
مدرسه «شین‌آباد» یک‌ماهه تجهیز شد
تکرار اتفاقاتی مانند آتش‌سوزی مدرسه «شین‌آباد» در شهر پیرانشهر از توابع استان آذربایجان‌غربی و اتفاقات مشابه در «درودزن» فارس و خوابگاه‌های دانش‌آموزشی در کشور، شاید یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها در رابطه با مدارسی است که از سیستم گرمایشی استاندارد محروم هستند. درحال‌حاضر بخش مهمی از ناظران و کارشناسان حوزه آموزشوپرورش معتقدند در این وزارتخانه هنوز عزم جدی برای حذف کامل بخاری‌های غیراستاندارد وجود ندارد.
یکی از نکاتی که این مساله را تقویت می‌کند، سرعت عمل سازمان نوسازی مدارس پس از حادثه شین‌آباد در تجهیز این مدرسه به سیستم پکیج بود. به طوری‌که درست یک‌ماه پس از حادثه شین‌آباد در آبان‌ماه سال1391 مسوولان سازمان نوسازی تمامی ایرادات فنی مدرسه را رفع کردند و همزمان این سوال پیش آمد که اگر آموزشوپرورش تا این اندازه سرعت عمل در تجهیز این مدرسه را دارد چرا پیش از حادثه گامی در این‌باره برنداشت.
مسوولان بودجه عمرانی 2میلیاردی پیرانشهر را پیش از حادثه پس دادند
بخش دیگری از ماندگاری بخاری‌های نفتی و چکه‌ای در مدارس را نیز می‌توان با ضعف مدیریتی در مجموعه سازمان نوسازی مدارس تحلیل کرد. چرا که همزمان با حادثه «شین‌آباد» در پیرانشهر، مسوولان محلی گزارش دادند، مشکل وجود بخاری نفتی در این منطقه کمبود بودجه نبوده و مشکل اصلی ضعف مدیریتی در استان و مجموعه «سازمان نوسازی» بوده است؛ چرا که در همان زمان رسول خضری، نماینده مردم پیرانشهر در مجلس از پس‌دادن بودجه عمرانی در منطقه پیرانشهر به آموزشوپرورش استان آذربایجان‌غربی پیش از حادثه شین‌آباد خبرداد. او در این‌باره در تاریخ 15آذر سال1391 گفت: سال گذشته، نشستی با مدیرکل نوسازی و تجهیز مدارس استان داشتیم که ایشان اعلام کردند دو‌میلیاردتومان بودجه پیرانشهر را برگشت داده‌اند، مدیر آموزشوپرورش سابق پیرانشهر و مدیر امور مالی استان، با برگشت‌دادن دو‌میلیاردتومان بودجه که باید صرف امور تجهیز و نوسازی مدارس می‌شد، در این رابطه مسوول هستند و باید پاسخگو باشند؛ بی‌تدبیری مدیران مربوطه پذیرفته نیست و همه باید بازخواست شده و دلایل خود برای برگشت این بودجه و هزینه‌نکردنش در مدارس استان را بیاورند.
