آیا کودک شما هم از آن دسته کودکان باهوشی است که به سرعت می آموزد و بیشتر از سن و سالش می فهمد؟ آیا فکر می کنید سطح درک و فهم او بالاتر از همکلاسان اوست؟ آیا کودک باهوش شما، از مدرسه رفتن خسته شده؟ آیا نسبت به یادگیری مباحثی که از قبل می داند، بی علاقه است؟ در این صورت ممکن است شما هم از آن دسته والدینی باشید که کودکان سرآمد یا نابغه دارند. روی کاغذ خوب است که بگوییم تک تک کلاس ها و لحظه لحظه شرکت در فرایند یادگیری در مدرسه آموزنده و مفید است اما مشکل اینجاست که در عمل بسیاری از کودکان سرآمد از مرور مباحث تکراری و مهارت هایی که قبلا کسب کرده اند، دچار دلزدگی و بی علاقگی می شوند.
در این شرایط بسیاری از والدین به جهش تحصیلی فکر می کنند. به عبارت دیگر می خواهند با بردن فرزندشان به کلاس بالاتر، روحیه یادگیری و انگیزه مدرسه رفتن را به او بازگردانند. اما باید توجه کرد که جهش تحصیلی تنها یک گزینه پیش روی والدین است و نه تنها گزینه ممکن. پیش از آنکه والدین از این گزینه استفاده کنند، باید به نکات مختلفی توجه کنند. کافی نیست که تنها به هوش و استعداد کودک تکیه کرد و در این زمینه تصمیم گرفت زیرا برای جهش تحصیلی، کودک باید از نظر سایر عوامل مرتبط نیز آمادگی لازم را کسب کرده باشد.
پیش از آنکه برای جهش تحصیلی فرزندتان تصمیم نهایی را اخذ کنید، به این نکات توجه نمائید:
ارزیابی کلی: پیش از آنکه در مورد جهش تحصیلی کودک تصمیم نهایی گرفته شود، او باید به طور کلی مورد ارزیابی قرار گیرد این ارزیابی نه تنها از بابت نمرات او، سطح بهره هوشی، و آمادگی تحصیلی او است بلکه شامل ارزیابی بلوغ روانی و اجتماعی کودک نیز می شود. ارزیابی کودک می تواند در یک کمیسیون متشکل از معلم پایه فعلی، معلم پایه بالاتر و مشاور روان شناس مدرسه صورت بگیرد.
بهره هوشی بالا: در این ارزیابی کودک باید از نظر بهره هوشی مورد سنجش قرار گیرد. کودکان برای جهش تحصیلی موفق، باید دست کم هوشبهری حدود 124 به بالا داشته باشند. تست هوش، باید توسط روان شناس انجام گرفته یا مورد تائید وی قرار بگیرد.
آمادگی عاطفی – روانی: کودک باید از نظر رشد عاطفی و روانی مورد ارزیابی قرار گیرد. در صورتی که کودک از نظر عاطفی به رشد کافی نرسیده باشد، جهش تحصیلی به مقطع بالاتر می تواند بر روی او اثر منفی بگذارد و مشکلات زمینه ای ایجاد نماید.
آمادگی جسمانی: کودک از نظر رشد جسمی نیز باید مورد ارزیابی قرار گیرد. رشد اندام ها، قد و وزن متناسب با سن و سال کودک باید مورد تائید مشاور سلامت مدرسه قرار گیرد.
رشد اجتماعی: باید بدانید که رفتن به کلاس بالاتر فقط به معنای آموختن دروس سخت تر نیست بلکه مراوده و ارتباط با دوستان و همکلاسی ها نیز بخش بزرگی از زندگی کودک را تشکیل می دهد. اینکه او قادر به ارتباط موثر با دیگر همکلاسی هایش هست یا خیر نکته بسیار مهمی است زیرا ممکن است یک کودک گوشه گیر، ترسو و فاقد اعتماد به نفس کافی، در کلاس بالاتر، تنها بماند، گوشه گیر و منزوی شود و یا مورد تمسخر دانش آموزانی که از نظر سن یا جثه بزرگتر از او هستند قرار بگیرد.
علاقه و انگیزه بالا: این والدین نیستند که به کلاس بعدی می روند، از این نظر کودک باید خود انگیزه و علاقه زیادی به جهش تحصیلی و یادگیری مباحث جدید داشته باشد. برخی اوقات والدین فشار زیادی به کودک وارد می کنند تا کلاس ها را با سرعت بپیماید و انگیزه های مختلفی دارند و برای کودک حق انتخابی قائل نیستند. مهم نیست کودک شما چقدر باهوش است ، مهم این است که برای این کار از انگیزه و شوق کافی برخوردار باشد.
آمادگی تحصیلی همه جانبه: این کافی نیست که کودک تنها در یک یا چند زمینه خاص، استعداد و نبوغ زیادی نشان دهد در حالی که در سایر دروس خود عملکرد متوسطی دارد. برای مثال کودکانی که تنها در درس ریاضی یا زبان می درخشند در حالی که در سایر دروس خود نمرات متوسطی می گیرند، آمادگی جهش تحصیلی ندارند. این آمادگی باید همه جانبه باشد.
حمایت معلم: مهم است کودکی که قصد جهش تحصیلی دارد از طرف معلم پایه فعلی و پایه بالاتر مورد حمایت قرار بگیرد. در بسیاری از موارد معلم ها توجیهی برای جهش تحصیلی نمی بینند و با نفس این عمل مخالف هستند زیرا بر این عقیده اند که این کودکان هنوز به حد کافی از رشد نرسیده اند و نمی توانند موفق باشند. از این نظر اگر در مورد جهش تحصیلی فرزرندتان مصمم هستید باید از حمایت معلم فعلی و معلمی که قرار است در آینده کودک به آن کلاس وارد شود، اطمینان کسب کنید. نگرش معلم ها حتی اگر به زبان هم جاری نشود، به طور ناخودآگاه در رفتار و برخورد با کودک آشکار می شود و بر او اثر منفی می گذارد.
مرحله آزمایشی: مهم است کودک قبل از اینکه به طور رسمی وارد کلاس بالاتر شود، یک دوره آزمایشی را پشت سر بگذارد. در این دوره، او می تواند توانایی های خود را محک بزند، مطمئن شود که آیا حاضر است با شرایط جدید کنار بیاید، با همکلاسی های جدید خو بگیرد، مباحث درسی را به خوبی درک کند و غیره. باید به کودک این اطمینان خاطر را داد که اگر هر زمان تصور کرد که نمی تواند یا نمی خواهد به کلاس بالاتر برود، امکان بازگشت به دوره قبلی را دارد و هیچ فشاری بر او وارد نیست.
نکته آخر:
قطعا بسیاری از والدینی که کودکان سرآمد و بسیار باهوش دارند، نگران آموزش مناسب کودکانشان هستند. اما باید توجه کنند که جهش تحصیلی تنها یکی از راههایی است که می تواند استعدادهای کودک را زودتر شکوفا کند اما تنها راه ممکن نیست. کلاس ها و آموزش های متفرقه، مطالعه جانبی، آزمایش، دوره های هنری و ورزشی، همگی می توانند به کودک نابغه کمک کنند که هوش و استعداد خود را در زمینه مورد علاقه اش حتی بدون رفتن به کلاس بالاتر بارور کند و از فشار ناشی از جهش تحصیلی، اجتناب نماید.
