اولین برخورد با دانشجویان در آغاز ترم تحصیلی، نقش بزرگی در نحوه مدیریت کلاس تا پایان سال تحصیلی دارد. بنابراین برای موفقیت در برگزاری اولین جلسه کلاس، از قبل برنامه ریزی کنید و به این نکات توجه نمائید:
آراسته باشید.
ظاهر شما اولین چیزی است که به محض ورود به کلاس درس، جلب توجه می کند بنابراین به آراستگی خود دقت کنید. یک لباس رسمی و بدون زرق و برق بپوشید. موهای خود را مرتب کنید. آرایش مناسب و سبکی انجام دهید. لباس یا آرایش شما نباید بیش از حد جلب توجه کند. بهترین گزینه برای شما استفاده از یک لباس رسمی (کت و شلوار و کراوات برای آقایان، کت و دامن یا کت و شلوار برای خانمها) و یا یک لباس اسپرت ساده برای کلاس های غیر رسمی تر است. واضح است که استفاده از لباس های رسمی، به شما وقار و ابهت می دهد اما لباس اسپرت مناسب و ساده، فضا را صمیمی و راحت می کند. اینکه کدام روش را انتخاب کنید، بستگی به سبک شما و شرایط کلاس دارد.
مستقیم به چشم شاگردان نگاه کنید.
برقراری ارتباط چشمی با دانشجویان، نه تنها نشانگر اعتماد به نفس و تسلط شما بر مطالب درسی و کلاس است بلکه توجه دانشجویان را نیز جلب می کند. تماس چشمی، نقش زیادی در انتقال احساسات و ایده ها بین افراد دارد. بنابراین از همان بدو ورود به کلاس، لبخند بزنید، به چشم های دانشجویان نگاه کنید، خوش آمد بگوئید و از خیره شدن به نقطه فرضی و افق یا زمین بپرهیزید.
نام دانشجویان را بیاموزید.
حضور و غیاب به شما کمک می کند با نام و چهره دانشجویان آشنا شوید. سعی کنید اسامی آنها را به خاطر سپارید برای اینکه اسامی را به خاطر آورید باید بتوانید با دانشجو ارتباط بگیرید. اگر در آغاز ترم تحصیلی هستید، کلاس را با آشنایی با دانشجویان آغاز کنید. از آنها بخواهید خود را معرفی کنند زیرا ممکن است برخی از اسامی دشوار باشند و اشتباه خواندن آنها موجب استهزای شما شود. از هر دانشجو سوالات کوتاهی بپرسید تا آشنایی بیشتری کسب کنید مثلا در مورد محل تولد، رشته تحصیلی یا علایقش سوال کنید. سوالات نباید خیلی طولانی باشد. از طرح سوالاتی که منجر به شرمساری یا کدورت دانشجویان شود خودداری کنید برای مثال از معدل و نمرات آنها سوال نکنید. از بزرگنمایی لهجه و گویش آنها بپرهیزیدو نباید اجازه دهید جلسه آشنایی تبدیل به محلی برای تمسخر و تحقیر دانشجویان شود.
درس را به طور خلاصه معرفی کنید.
اولین روز کلاس بهتر است به مباحث کلی اختصاص داشته باشد. یک معرفی اجمالی از درس که قبلا آماده کرده اید را همراه داشته باشید. این معرفی باید شامل مباحث، موضوعات و سیلابس درس، نحوه ارائه درس، تکالیف و فعالیت های درسی مورد نظر، نظام ارزشیابی و روش نمره دهی و انتظارات شما باشد. سعی کنید معرفی را به صورت جذابی ارائه کنید برای این کار می توانید از اسلاید استفاده کنید (پاورپوینت تهیه کنید) در اسلایدها می توانید کمی شوخ طبعی و خلاقیت نیز وارد کنید مثل استفاده از یک تصویر بامزه یا کاریکاتور ولی در این کار افراط نکنید.
اگر امکان دسترسی به پروژکتور و کامپیوتر را ندارید، می توانید از صفحات بزرگ کاغذ (مثلا سایز A3 یا بزرگتر) به جای اسلاید استفاده کنید و با ماژیک رنگی و درشت روی آن بنویسید و طرح بکشید. و یا از تخته سیاه و یا وایت بورد برای معرفی درستان استفاده کنید.
قوانین کلاس را اعلام کنید.
قوانین کلاس باید از ابتدای کار مشخص باشد. شما باید انتظارات و خواسته های خود را از دانشجویان در مورد نحوه شرکت در کلاس درس، انجام تکالیف و فعالیت های آموزشی، نظم و انضباط و غیره اعلام کنید. البته نیازی نیست که شما تنها قانونگذار کلاس باشید می توانید در مواردی هم نظرسنجی کنید و با مشورت دانشجویان قوانینی را وضع کنید. آنچه باید توجه کنید این است که روی قوانین کلاس پایبندی نشان دهید در غیر این صورت اعتماد به شما و قوانین کلاس به مرور از بین خواهد رفت.
چیدمان کلاس را تغییر دهید.
چیدمان گرد و یو شکل. بسته به مبحث درسی، می توانید چیدمان کلاس را تغییر دهید. برای دروسی که به بحث و مذاکره نیاز دارند، صندلی ها را به طور گرد بچینید تا همه بتوانند صورت یکدیگر را ببینند. چیدمان گرد یا چیدمان یو شکل بهترین گزینه برای کلاس های متکی بر بحث و مذاکره با رویکرد دانشجو محور است. البته برای کلاسهای با تعداد بالا یا فضاهای کوچک مناسب نیست.
چیدمان دایره های کوچک. چیدمان دایره های کوچک، مختص کارهای گروهی است اگر یک کارگاه بحث و بررسی و یا فعالیت عملی دارید، از این چیدمان برای جدا کردن گروه ها استفاده کنید و برای آنها فضای اختصاصی ایجاد نمائید. این چیدمان، فضای مناسبی برای کار تیمی در اختیار دانشجویان قرار می دهد و از طرف دیگر شما امکان حرکت آزادانه بین گروه ها و مشاهده نتایج فعالیت های آنان را دارید.
چیدمان ردیفی. چیدمان ردیفی که نوع معمول اکثر کلاسهای درس است بیشتر برای کلاسهایی مناسب است که مبحث درسی به صورت یک طرفه توسط مدرس تدریس می شود و دانشجویان نیاز به یادداشت برداری از تخته سیاه و جزوه نویسی دارند.
چیدمان ستونی. چیدمان ستونی را بیشتر در جلسات امتحان و کنکور دیده اید. این چیدمان، برای انجام کارهای انفرادی، از قبیل مقاله نویسی، انجام آزمایش و فعالیت هایی که به تمرکز بالای فرد نیاز دارد، مناسب است.
یک مبحث جالب توجه طرح کنید.
اگر هنوز وقت دارید، بعد از معرفی درس، یک مبحث جالب را در ارتباط با درس مطرح کنید. این کار را با سوال پرسیدن آغاز نموده و سعی کنید دانشجویان را وادار به فکر کردن و اظهار نظر نمائید. مبحثی را انتخاب کنید که بالقوه قابلیت بحث و مذاکره داشته باشد. بعد می توانید بحث را با یک جمع بندی، تمام کنید و تدریس موضوعات درسی را شروع نمائید و یا در مورد بحث مورد نظر، فیلم یا کلیپی پخش کنید یا یک کارگاه کوچک برای کار گروهی تشکیل دهید.
ذهن دانشجویان را درگیر کنید.
برای پایان کلاس، یک موخره آماده کنید. این موخره می تواند شامل جمع بندی، بحث و مذاکره بین شما و دانشجویان باشد و با یک یا چند سوال باز و کلیدی که ذهن دانشجویان را تا جلسه آینده کلاس درگیر کند، به پایان برسد. می توانید از آنان بخواهید حاصل تحقیق و بررسی یا ایده های خود را در مورد سوال مطروحه در جلسه آینده در کلاس مطرح کنند این می تواند شروعی برای برنامه جلسه آینده باشد.
حسن ختام کلاس
دقایق پایانی کلاس را به توضیح کوتاهی در مورد نحوه ارتباط با دانشجویان اختصاص دهید اگر مایلید شماره تلفن، ایمیل یا آدرس اسکایپ خود را به دانشجویان بدهید و کلاس را با یک لبخند و خداحافظی با صدای رسا ترک کنید.
