دکتر مریم میرزاخانی که بهواسطه تحقیقات برجستهاش در حوزه هندسه و نظریه ارگودیک کاملا شناختهشده است، بههمراه پیتر شولز، دیگر ریاضیدان برجسته در حوزه ریاضیات هندسه جبری موفق به دریافت جایزه 2014 موسسه Clay شد.
دکتر میرزاخانی که در سال 2005 از سوی نشریه آمریکایی «پاپیولار ساینس» بهعنوان یکی از 10 ذهن جوان برگزیده سال در آمریکایشمالی معرفی شده، جوایز علمی متعددی از جمله جایزه ستر انجمن ریاضی آمریکا در سال ۲۰۱۳ را در کارنامه علمی خود دارد. وی در سالهای ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴ در زمان تحصیل در دبیرستان با کسب مدال طلای المپیاد ریاضیات کشوری به المپیاد جهانی ریاضیات در هنگکنگ و کانادا اعزام شد که در المپیاد ۱۹۹۵ کانادا علاوه بر کسب مدال طلا، حایز بالاترین امتیاز در بین دانشآموزان جهان شد. وی پس از اتمام تحصیلات متوسطه در دبیرستان فرزانگان تهران، تحصیلات کارشناسی خود را در رشته ریاضی در دانشگاه صنعتیشریف به پایان برد.
میرزاخانی پس از پایان دوره کارشناسی برای ادامه تحصیل به دانشگاه هاروارد آمریکا رفت. وی در سال ۱۹۹۹ میلادی، زمانی که در دانشگاه پرینستون به تحقیق و تدریس اشتغال داشت موفق شد راهحلی برای یک مشکل ریاضی پیدا کند.
ریاضیدانان مدتهای طولانی است که بهدنبال یافتن راهی عملی برای محاسبه حجم رمزهای جایگزین فرمهای هندسی هذلولی بودهاند و در این میان مریم میرزاخانی جوان در دانشگاه پرینستون نشان داد که با استفاده از ریاضیات شاید بتوان بهترین راه را بهسوی دستیافتن به راهحلی روشن در اختیار داشت: محاسبه عمق حلقههای ترسیمشده روی سطوح هذلولی. میرزاخانی تلاش دارد تا معمای ابعاد گوناگون فرمهای غیرطبیعی هندسی را حل کند. در صورتی که جهان از قاعده هندسه هذلولی تبعیت کند، ابتکار وی به تعریف شکل و حجم دقیق جهان کمک خواهد کرد. درواقع مشکل این است که برخی از این اشکال هذلولی همچون doughnuts یا amoebas دارای ظاهری بسیار نافرم هستند که محاسبه حجم آنها را به معمایی جدی برای ریاضیدانان مبدل کرده است؛ اما میرزاخانی با یافتن راهی جدید درواقع دست به یک ابتکار عمل بزرگ زد و با ترسیم یکسری از حلقهها روی سطح اینگونه اشکال پیچیده به محاسبه حجم آنها پرداخت.
میرزاخانی در سال 2005 زمانی که با کمتر از 30سال سن در دانشگاه پرینستون آمریکا تدریس میکرد، از سوی نشریه علمی Popular Science بهعنوان یکی از 10 مغز برتر آمریکای شمالی معرفی شد. به نوشته «یواسایتودی» این فهرست ۱۰نفره شامل محققان و نخبگان جوانی است که در حوزههای ابتکاری مشغول به فعالیت هستند و با این حال معمولا از چشم عموم پنهان ماندهاند. دلیل انتخاب مریم میرزاخانی، فعالیتهای وی در زمینه محاسبه حجمهای فضایی منحنی هندسی بود. این نخبه جوان ریاضی از بازماندگان سانحه غمبار سقوط اتوبوس حامل نخبگان ریاضی دانشگاه صنعتی شریف به دره در اسفندماه 76 است. در این حادثه اتوبوس حامل دانشجویان ریاضی شرکتکننده در بیستودومین دوره مسابقات ریاضی دانشجویی که از اهواز راهی تهران بود (مسابقات ریاضی دانشجویی) به دره سقوط کرد و طی آن شش نفر از دانشجویان نخبه ریاضی دانشگاه صنعتی شریف شامل آرمان بهرامیان، رضا صادقی - برنده دو مدال طلای المپیادجهانی - علیرضا سایهبان، علی حیدری، فرید کابلی، دکتر مجتبی مهرآبادی و مرتضی رضایی، دانشجوی دانشگاه تهران که اغلب از برگزیدگان المپیادهای ملی و بینالمللی ریاضی بودند در اوج بالندگی و شکوفایی علمی ناباورانه، جان باختند.