چرا دانش آموزان تقلب می کنند؟

سالهاست که معلمان، مدیران و سیاستگذاران نظام آموزشی در سراسر جهان درگیر پدیده تقلب هستند اما پیش از آن شاید این سوال مطرح باشد که تقلب تا چه میزان شیوع دارد؟ در سال 2012 مرکز اخلاقیات جوانان وابسته به موسسه جوزفسن گزارشی را منتشر نمود حاکی از آن که بیش از نیمی از دانش آموزان در مدارس از تقلب در امتحانات استفاده می کنند. همچنین حدود 74% از آنها نیز تکالیف همکلاسی هایشان را رونویسی می کنند. همچنین تحقیقی از هفتاد هزار دانش آموز دبیرستانی از سال 2002 تا 2015، نشان داد که 58% دانش آموزان در مقالات خود سرقت ادبی می کنند و 95% از آنها به نحوی تقلب می کنند.

با این میزان از گستردگی، حال این سوال مطرح می شود که چرا دانش آموزان تقلب می کنند؟ بر اساس یافته های محققان و روان شناسان، دلایل تقلب متعدد و متنوع هستند با این حال آموزشگران در تلاش هستند دلایل و عوامل ایجاد کننده این پدیده را کشف و برای رفع آن راهکارهایی را به کار برند.

توجیه تقلب:

این طور نیست که دانش آموزان ندانند تقلب، کار نادرستی است بلکه مسئله این است که آنها خود را از نظر اخلاقی توجیه کرده و محق می دانند. دکتر دیوید رتینگر، استاد دانشگاه مری واشنگتن و سرپرست گروه تحقیق در این زمینه، بر این باور است که دانش آموزان خودپنداره ای مبتنی بر باور به نظام اخلاقی صادقانه برای خود می سازند اما تقلب کردن را به عنوان استثنایی که قاعده را زیر سوال نمی برد، تصور می کنند و سعی می کنند با انواع استدلالات این عمل نادرست را توجیه کنند.

برخی از آنها تقلب می کنند زیرا نمی توانند ارزش کار یا تکلیفی که برایشان معین شده است را درک کنند برای مثال وقتی دانش آموزان با تکالیف حجیم، مفصل و سنگین مواجه می شوند نمی توانند درک کنند که چرا باید این همه کار را انجام دهند و دست به رونویسی می زنند. یکی از دانش آموزان در این باره می گوید" وقتی هیچ تفکر انتقادی در بین نباشد و تنها وظیفه تو به عنوان دانش آموز انجام تکالیف سنگین و رونویسی از کتاب باشد، معلوم است که تلاش می کنی این کار را برای خودتر سبک تر و رنج آن را کمتر کنی"

اما دانش آموزان حتی در مورد تکالیفی که ارزش و اعتبار آن را هم درک می کنند، دست به تقلب می زنند. بسیاری از دانش آموزان موفق که تحت فشار زیادی برای گرفتن نمرات عالی و کمالگرایی بیش از حد هستند، نیز برای بالا بردن نمره خود در یک امتحانی که ماه ها برای آن زحمت کشیده اند، به تقلب رو می آورند. به طوریکه حاضر نیستند حاصل ماه ها تلاش و درس خواندن خود را بابت یک چند سوال امتحان یا یک تکلیف سخت گیرانه هدر دهند.

همچنین تحقیقات نشان می دهند که دانش آموزانی که معمولا از بابت هوش و استعداد خود و نه از بابت ارزش کاری که انجام داده اند مورد تشویق قرار گرفته اند، نیز برای حفظ جایگاه و تصویری که از آنها ساخته شده است و کم کردن فشار روانی و اجتماعی ناشی از آن، به تقلب روی می آورند.

بخشی از مراحل رشد:

طبق پژوهش های انجام شده، نوجوانان بیشتر از سایر مقاطع سنی، در معرض استفاده از تقلب هستند. نوجوانان احتمالا به سبب عوامل بیولوژیک و روانی، بیش از کودکان دبستانی و دانشجویان در دانشگاه، مترصد درگیر شدن در رفتارهای پرخطر، نتایج پیش بینی نشده و ریسک کردن برای استفاده از تقلب هستند. نوجوانان معمولا کمتر از سایر برهه های سنی، به عواقب کارهایشان فکر می کنند و از همین رو، خطرپذیری و انجام رفتارهای پرخطر در این مرحله سنی بیشتر است. نوجوانان اغلب مایلند جرأت و جسارت خود را به رخ دیگران بکشند و از همین رو حتی در صورتی که انجام تقلب برایشان عواقب بدی نیز داشت هباشد، همچنان مایل به انجام آن هستند و معمولا با دوستانشان شرط بندی می کنند که قادر خواهند بود از این مسئله، قسر در روند.

همچنین تقلب معمولا در بین جوانان شایع تر است و به عنوان یک رفتار اجتماعی پذیرفته شده است. در تحقیقی که بین سالهای 1959 تا 2002 در آکادمی نظامی امریکا صورت گرفته بود نشان داد که دانش آموزان/دانشجویان در محیط هایی که تقلب در آنها پذیرفته است و با سخت گیری کمتری مواجهه می شود، تحت فشار همسالان قرار می گیرند به طوریکه تقلب نکردن برای آنها به مراتب سخت تر از تقلب کردن می شوند و منجر به از دست رفتن جایگاه اجتماعی بین دوستان می شود. به طوریکه "نه گفتن" به دوستانی که درخواست تقلب دارند، بیش از تحمل فرد سخت می شود و این دور باطل، آغاز و تقویت می شود.

تکنولوژی: تسهیلگر

امروزه دسترسی گسترده به تلفن های هوشمند و کامپیوترهای شخصی، گستره وسیعی را برای دانش آموزان فراهم آورده است تا بتوانند در کمترین زمان ممکن پاسخ سوالات، تکالیف و امتحانات را به دست آورند. از طرف دیگر به عقیده لیز راف، معلم زبان انگلیسی دبیرستان گارفیلد در لوس آنجلس، دانش آموزانی که از شبکه های اجتمکاعی مجازی استفاده می کنند، به میزان بیشتری از سرقت ادبی در تکالیف و مقالات خود استفاده می کنند به عقیده این معلم، این دانش آموزان از آنجایی که به همرسانی، بازنشر و استفاده از آثار و سخنان دیگران در شبکه های اجتماعی عادت کرده اند، تصویر به کلی متفاوتی از مالکیت معنوی افکار و آثار دارند و مالکیت عکس، فیلم و نوشته را پدیده ای سیّال و غیرانحصاری تلقی می کنند. وقتی در مورد ارتکاب سرقت ادبی در مقالاتشان به آنها تذکر می دهید نمی توانند تفاوت آن را با آنچه هر روز در شبکه های اجتماعی انجام می دهند، به خوبی متوجه شوند.

یافته های پروفسور دانلد مک کیب از دانشگاه راجرز نیز نشان می دهد که 60% از دانشجویانی که از تکنولوژی دیجیتال برای تقلب و سرقت ادبی استفاده می کنند، حتی ارتکاب این عمل را تقلب تلقی نمی کنند و برعکس از آن به عنوان یک روش مناسب و موثر برای انجام تکالیف نام می برند. 

***

آنچه مسلم است آن که تقلب به شیوه های سنتی و مدرن آن همواره بخشی جداناپذیر از هر نظام آموزشی بوده و هست. آنچه به معلمان و اساتید در رو به رو شدن با این پدیده کمک می کند، مطالعه و درک عواملی است که دانش آموزان و دانشجویان را به سمت تقلب سوق می دهد زیرا تا زمانی که عوامل انگیزه بخش جوانان برای مبادرت به تقلب به خوبی شناخته نشود، با تهدید و تنبیه نمی توان تقلب را مهار کرد.